Wetenschappelijke studie over zoemende hommels! Bestuif-expert Koppert gebruikt natuurlijke vijanden om plagen te bestrijden en hommels voor bestuiving. Tijdens een uniek experiment wordt de potentiële invloed van het 5G-signaal op het gedrag van hommels geanalyseerd. Dit onderzoek is essentieel om te bepalen hoe hommels in kassen ondersteund kunnen worden in hun natuurlijke gedrag.
Remco Huvermann, Internationaal Consultant in Bestuiving, helpt telers wereldwijd om bestuiving te optimaliseren in een snel veranderende omgeving. Hij legt uit: “Een hommel bezoekt 300 bloemen per vlucht. Elke tien minuten verlaten tussen de drie en vijftien hommels hun nest. Dat is veel activiteit in de kas! Het meten van de hommelactiviteit bij de ingang van het nest zal ons meer inzicht geven in de potentiële invloed. Hoe kunnen we vaststellen of het 5G-signaal invloed heeft op hun gedrag? Een interessante uitdaging waar ik meteen bij wilde aansluiten toen ik hoorde over de plannen voor dit onderzoek.”

Nauwkeurige tellingen
Sensor-experts van de Hogeschool van Den Haag hebben een op maat gemaakte sensor gemaakt voor een teller. Remco: “Het is een ingenieuze constructie. Bijen kunnen het nest binnenkomen via één buis en moeten via een andere buis weer vertrekken. Een lichtsensor registreert de lichte onderbreking van het licht. Handmatige tellingen hebben ons geleerd dat we tussen de 300 en 2.500 bewegingen per dag verwachten te registreren. We zullen de geautomatiseerde sensorteller valideren door handmatige tellingen om te testen of de tellingen accuraat zijn. Deze teller is waardevol voor ons, niet alleen in dit huidige onderzoek, maar ook voor toekomstige toepassingen in verschillende omgevingen.”
“In de kas bij Tomatoworld hebben we hommelnesten op verschillende afstanden van de 5G-installaties geplaatst. We weten niet of we enig effect van het 5G-signaal op het gedrag van de hommels kunnen vaststellen. We kunnen echter meten hoe actief ze zijn en de gegevens vergelijken met hun gedrag in kassen zonder 5G-installaties. Een hommelkolonie heeft ongeveer zes weken nodig om zijn biologische maximum te bereiken. Het onderzoek zal meerdere groeiseizoenen met verschillende gewassen beslaan en meer dan een jaar duren. We zullen meerdere pilotstudies achtereenvolgens uitvoeren.”


“Uiteindelijk wil ik telers helpen de gewasprestaties te verbeteren en de energiekosten te verlagen, en tegelijkertijd veerkrachtige, duurzame teeltpraktijken ondersteunen. Het creëren van de beste omstandigheden voor een sterk ecosysteem in de kas is mijn ultieme drijfveer. Ik geniet ervan om samen te werken met creatieve denkers in dit soort innovatieve omgevingen. We zijn allemaal leergierig: studenten, leveranciers, onderzoekers, projectmanagers. Als ik er zo over nadenk, kun je ons project beschouwen als een kruisbestuiving!”
Dit onderzoek wordt mede-gefinancierd door de Swiss Research Foundation for Electricity and Mobile Communication (FSM) (projectnummer A2024-05, 2025-2027).